'DE HONDERD MILJOEN DOLLAR MAN'

De Britse kunstenaar Damien Hirst is wereldberoemd vanwege shockerende kunstwerken als de ‘haai op sterk water’, getiteld The Physical Impossibility of Death in the Mind of Someone Living uit 1991, en de recentere - met 8601 diamanten bezette - platinaschedel For the Love of God uit 2007. Volgens de geruchten is de schedel verkocht voor 100 miljoen dollar. Hoe dan ook, Hirst is één van de belangrijkste en invloedrijkste kunstenaars binnen de hedendaagse kunstwereld.

GEVIERDE YOUNG BRITISH ARTIST

Hirst behoort tot de kunstenaarsgroep Young British Artists: Britse, waartoe ook hedendaagse kunstenaars als Tracey Emin, Anish Kapoor, Douglas Gordon en Marc Quinn behoren, die aan het eind van de jaren tachtig opkwamen en vrij snel hun naam vestigden. Zie van Quin Self uit 1991 en van Gordon 24 Hours Psycho uit 1993. De Britse kunstverzamelaar Charles Saatchi gaf door een aantal aankopen van deze kunstenaars een belangrijke impuls tot hun doorbraak. Net als de meeste kunstenaars die tot de Young British Artists worden gerekend, studeerde Hirst aan het Goldsmiths College in Londen. Het grote publiek leerde Hirst (en de andere Young British Artists) voor het eerst kennen in 1988. Toen organiseerde hij samen met zijn medestudenten de Freeze: een groepstentoonstelling die plaatsvond in een verlaten opslagplaats aan de Londense Docklands. De kunstenaar organiseert daarna nog meer tentoonstellingen, zoals in 1994 de Serpentine Gallery in Londen ‘Some Went Mad, Some Ran Away’ en in 2006 ‘In The Darkest Hour There May Be Light’, waar hij een prijs voor won. Hirst is één van de winnaars van de Turnerprize, welke jaarlijks door de Tate Gallery in Londen wordt uitgereikt. Een prijs, die vernoemd is naar de grote schilder van de romantiek, William Turner. In 2004 had hij zijn eerste grote retrospectieve tentoonstelling in het Museo Archeologico Nazionale in Napels. En in 2012 werd tere ere van Hirst nog een museale terugblik georganiseerd in Tate Modern te Londen, waarin zijn bijdrage aan de geschiedenis van de Britse kunst van de afgelopen vijfentwintig jaar uiteen werd gezet.

SHOCKEREN MET EEUWENOUDE THEMATIEK

De beroemde installatie uit 1991 met de dode tijgerhaai in een groot aquarium met formaldehyde is inmiddels een iconisch werk voor de Britse kunst van de jaren negentig. Voor zover het werk dit zelf nog niet deed, roept de titel, The Physical Impossibility Of Death In The Mind Of Someone Living, vragen op over het leven en de dood. Het zijn existentialistische vragen, die ingaan op het menselijk bestaan. De kunstenaar speelt in op het beangstigende besef van de onvermijdelijke dood. Zijn fascinatie hiervoor ontstond in zijn tienerjaren. De dood was voor hem toen al een ‘onacceptabel idee’. Tegelijkertijd onderzoekt de kunstenaar met zijn kunstwerken thema’s als ziekte en wetenschap, en orde en chaos. Grote medicijnkasten met zorgvuldig uitgelegde rijen met gekleurde pillen geven een eindeloze keur aan mogelijke aandoeningen weer en tegelijkertijd de menselijke wil om dit in goede banen te leiden. For the love of God, de schedel met diamanten, was in 2008 te bezichtigen in het Rijksmuseum. Dit werk staat in een traditie van memento mori, een eeuwenoud thema in de kunstgeschiedenis. Oude meesters schilderden al ten tijde van de zeventiende-eeuwse barok composities met schedels, gedoofde kaarsen of rottend fruit, om de nadruk te leggen op de vergankelijkheid van het leven. Zie bijvoorbeeld de schilderijen Vanitas-stilleven van Pieter Claesz uit 1630 en Vanitas-stilleven van Jacques de Gheyn II uit 1603. De inspiratie voor de titel van het werk van Hirst ligt echter wat dichter bij huis. De moeder van Hirst verzuchtte regelmatig wanneer de kunstenaar over zijn nieuwste werk vertelde: 'For the love of God, what are you going to do next!'